દેશના રાષ્ટ્રપતિને 'રાષ્ટ્રપતિ' કેમ કહેવામાં આવે છે? તેનો ઇતિહાસ અને અર્થ જાણો Why is the President of the country called 'President'? Know its history and meaning

 દેશના રાષ્ટ્રપતિને 'રાષ્ટ્રપતિ' કેમ કહેવામાં આવે છે? તેનો ઇતિહાસ અને અર્થ જાણો

અમેરિકામાં જ્યોર્જ વોશિંગ્ટનને પ્રથમ વખત રાષ્ટ્રપતિ તરીકે બોલાવવામાં આવ્યા હતા

અધીર રંજન ચૌધરીની રાષ્ટ્રપતિ વિશેની ટિપ્પણી પર વિવાદ ચાલુ છે. આ ટિપ્પણી બાદ ભાજપના નેતાઓએ સંસદથી લઈને શેરી સુધી પ્રદર્શન કર્યું. અધિરે રાષ્ટ્રપતિને પત્ર લખીને લેખિતમાં માફી પણ માંગી હતી, પરંતુ આજ સુધી આ વિવાદ ઉકેલાયો નથી. ભાજપ સોનિયા ગાંધીની માફી માંગવાની પોતાની માંગ પર અડગ છે. સમગ્ર વિવાદ રાષ્ટ્રપતિ શબ્દને લઈને થઈ રહ્યો છે.

આવી સ્થિતિમાં રાષ્ટ્રપતિ શબ્દની ઉત્પત્તિ અને ઉપયોગ પર પણ સવાલો ઉઠવા લાગ્યા છે. લોકો જાણવા માંગે છે કે દેશના વડાને રાષ્ટ્રપતિ કેમ કહેવામાં આવે છે? આ પદ પર મહિલા હોય ત્યારે પણ? તે ક્યાંથી શરૂ થયું અને તેનો ઇતિહાસ શું છે?

રાષ્ટ્રપતિ શબ્દનો ઇતિહાસ

રાષ્ટ્રપતિને અંગ્રેજીમાં પ્રેસિડેન્ટ કહે છે. આ શબ્દનો ઉપયોગ સૌપ્રથમ અમેરિકામાં લોકશાહી દેશના શાસક માટે થયો હતો. જ્યોર્જ વોશિંગ્ટનને પ્રથમ વખત રાષ્ટ્રપતિ તરીકે બોલાવવામાં આવ્યા હતા. આ શબ્દ ફ્રેન્ચ અને લેટિન શબ્દોના મિશ્રણથી બનેલો છે.

તેના બે અર્થ છે - અધ્યક્ષતા, એટલે કે સભા અથવા આવા કાર્યક્રમનું સંચાલન કરનાર સર્વોચ્ચ વ્યક્તિ અથવા આદેશ આપનાર. 'કોલિન્સ' શબ્દકોશ મુજબ, રાષ્ટ્રપતિ શબ્દ દેશના સંદર્ભમાં સર્વોચ્ચ રાજકીય પદને દર્શાવે છે.

અમેરિકાની જેમ વિશ્વમાં જ્યાં લોકશાહીની શરૂઆત થઈ ત્યાં દેશમાં ટોચના હોદ્દા પર બેઠેલી વ્યક્તિ રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ઓળખાવા લાગી. બ્રિટનમાં લોકશાહી પ્રણાલી અપનાવ્યા પછી પણ, રાજા અને રાણીને પ્રતીકાત્મક રીતે ટોચના સ્થાને ગણવામાં આવતા હતા, તેથી ત્યાં લોકશાહી રીતે ચૂંટાયેલા અસરકારક રાજ્યના વડાને વડા પ્રધાન કહેવામાં આવે છે.

આ સિસ્ટમ સામાન્ય રીતે એવા દેશોમાં ચાલે છે જે એક સમયે બ્રિટિશ રાજ હેઠળ હતા. તેથી, કોમનવેલ્થ સંસ્થાના જે દેશો રાણીને તેમના બંધારણીય વડા માનતા નથી, ત્યાં ટોચના પદ પર રાષ્ટ્રપતિ હોય છે. વડા પ્રધાન કેબિનેટના વડા છે અને દેશનું શાસન ચલાવે છે. ભારતમાં પણ, રાજ્યના વડા રાષ્ટ્રપતિ છે, જ્યારે કેબિનેટના વડા વડા પ્રધાન છે.

ભારતની બંધારણ સભાએ મહોર મારી

આઝાદી પહેલા બંધારણ સભામાં 'રાષ્ટ્રપતિ' શબ્દની ચર્ચા થતી હતી. ત્યારે પણ એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે અંગ્રેજીમાં પ્રેસિડેન્ટ ઠીક છે, પરંતુ હિન્દીમાં રાષ્ટ્રપતિ શબ્દ યોગ્ય નહીં હોય. એવી ચિંતા પણ વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી કે જો કોઈ મહિલા આ પદ પર બિરાજશે તો તેને શું કહેવામાં આવશે?

જુલાઈ 1947માં રાષ્ટ્રપતિ શબ્દને બદલે 'રાષ્ટ્રનેતા' અથવા 'રાષ્ટ્રકર્ણધાર' જેવા શબ્દો રાષ્ટ્રપતિના હિન્દી સંસ્કરણ તરીકે સૂચવવામાં આવ્યા હતા. જોકે, આ અંગે સહમતિ બની શકી નથી. આ મામલો એક સમિતિને સોંપવામાં આવ્યો હતો. બાદમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો કે ભારતના રાષ્ટ્રપતિ માટે હિન્દીમાં માત્ર રાષ્ટ્રપતિ શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે.

ડિસેમ્બર 1948માં ફરી ચર્ચા શરૂ થઈ. પછી ડૉ. ભીમરાવ આંબેડકરે આ માટે ઘણી ભાષાઓના શબ્દો ઉમેરીને બંધારણના મુસદ્દામાં 'A President of Hind' રાખવાનું સૂચન કર્યું. અંગ્રેજીના ડ્રાફ્ટમાં તેને રાષ્ટ્રપતિ તરીકે રાખવામાં આવ્યો હતો અને હિન્દીના ડ્રાફ્ટમાં તેને 'A President of Hind' તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યાં દેશ માટે હિંદનો ઉપયોગ થતો હતો અને દેશના ટોચના પદ માટે રાષ્ટ્રપતિનો ઉપયોગ થતો હતો. જોકે, જ્યારે આ અંગે પણ કોઈ સમજૂતી ન થઈ ત્યારે હિન્દીના ડ્રાફ્ટમાં 'પ્રધાન' અને ઉર્દૂના ડ્રાફ્ટમાં 'સરદાર' લખવામાં આવ્યું હતું.

બંધારણ સભાના સભ્ય કે.ટી.શાહે પણ આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. તેમણે રાષ્ટ્રપતિ માટે 'ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ' અને 'રાષ્ટ્રના વડા' શબ્દોનો ઉપયોગ કરવાનું સૂચન કર્યું. આ અંગે સહમતિ બની શકી નથી. અંતે પં. જવાહરલાલ નેહરુએ અંગ્રેજીમાં 'પ્રેસિડેન્ટ' અને હિન્દીમાં 'રાષ્ટ્રપતિ' શબ્દની મહોર મારી.

Why is the President of the country called 'President'? Know its history and meaning

George Washington was called as President for the first time in America

Controversy continues over Adhir Ranjan Chaudhary's comments about the President. Following this remark, BJP leaders demonstrated from Parliament to the streets. Adhir wrote to the President and apologized in writing, but the dispute has not been resolved till date. BJP stands firm on its demand for an apology from Sonia Gandhi. The entire controversy is over the word President.

In such a situation, the origin and usage of the word President have also started to be questioned. People want to know why the head of the country is called President? Even when there is a woman in this position? Where did it start and what is its history?

History of the term President

President is called President in English. The term was first used in America for the ruler of a democratic country. George Washington was first called to be President. The word is a combination of French and Latin words.

It has two meanings - Presiding, i.e. the highest person conducting or commanding a meeting or such event. According to 'Collins' dictionary, the term President refers to the highest political position in the context of a country.

Like America, where democracy started in the world, the person sitting at the highest position in the country came to be known as the President. Even after the adoption of a democratic system in Britain, the King and Queen were symbolically considered at the top, so the democratically elected effective head of state there is called the Prime Minister.

This system usually operates in countries that were once under the British Raj. Therefore, Commonwealth countries that do not have the Queen as their constitutional head have a President at the top. The Prime Minister is the head of the cabinet and runs the country. In India also, the head of state is the President, while the head of the cabinet is the Prime Minister.

Sealed by the Constituent Assembly of India

Before independence, the word 'President' was discussed in the Constituent Assembly. Even then it was said that President is fine in English, but the word Rashtrapati would not be appropriate in Hindi. Concerns were also expressed as to what would be said to a woman if she were to hold the position?

In July 1947, instead of the word Rashtrapati, words like 'Rashtraneta' or 'Rashtra Karndhar' were suggested as Hindi versions of Rashtrapati. However, no consensus could be reached on this. The matter was referred to a committee. Later it was decided that only the word Rashtrapati would be used in Hindi for the President of India.

Discussions resumed in December 1948. Then Dr. Bhimrao Ambedkar suggested to keep 'A President of Hind' in the draft constitution by adding words of many languages ​​for this. In the English draft he was named as President and in the Hindi draft he was designated as 'A President of Hind'. Where Hindi was used for the country and President was used for the top post of the country. However, when there was no agreement on this too, 'Pradhan' was written in the Hindi draft and 'Sardar' in the Urdu draft.

KT Shah, a member of the Constituent Assembly, also raised this issue. He suggested using the terms 'Chief Executive' and 'Head of the Nation' for the President. There was no consensus on this. Finally Pt. Jawaharlal Nehru coined the word 'President' in English and 'Rashtrapati' in Hindi.